نظریه‌های بهره برداری از منابع طبیعی

منابع طبیعی یکی از نعمت‌های خدادادی است که استفاده شایسته از آن‌ها باعث رشد اقتصادی و پیشرفت کشورها شده، در مقابل، استفاده نادرست، پیامدهای ناگواری را به دنبال داشته، آفتی برای اصل رشد و توسعه اقتصاد شمرده می‌شود. بهره‌برداری از منابع طبیعی در کشورهای گوناگون و در طول سالیان متمادی شیوه‌های گوناگونی را تجربه کرده است. این شیوه‌ها که با نوع مالکیت آن منابع مرتبط هستند به خصوصی ،دولتی، گروهی خصوصی و دسترس آزاد تقسیم می‌شوند. هر یک از این شیوه‌ها نقاط قوت و ضعفی دارند. در نظام حقوقی اسلام، با توجه به نگاه خاص به دولت و ترسیم دولتی قدرتمند بر اساس حکومت ولایی تحت سرپرستی پیامبر و امام مالکیت اولیه بخش قابل‌توجهی از منابع طبیعی، تحت مالکیت دولت یا تحت نظارت او قرار داده‌شده است؛ باوجوداین، نهادها و راهکارهای گوناگونی در این نظام برای استفاده بخش خصوصی از منابع قرار داده‌شده است.
حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری اصولی و بهینه از منابع طبیعی پایه همچون جنگل‌ها، مراتع، بیشه‌های طبیعی، اراضی ساحلی و حفاظت از آب‌وخاک کشور در راستای توسعه پایدار امری ضروری است. توسعه زمانی پایدار خوانده می‌شود که مخرب نباشد و امکان حفظ منابع به شمول منابع زیرزمینی، معادن، آب، خاک، منابع ژنتیکی، گیاهی و جانوری را برای آیندگان فراهم کند. در توسعه پایدار، اصل این است که منابع طبیعی به‌گونه‌ای محافظت شوند که نسل‌های آینده دست‌کم بتوانند به‌اندازه نسل کنونی از آن بهره‌مند شوند. در این مقاله ضمن تعریف منابع طبیعی و توسعه پایدار، به بیان دیدگاه‌های مختلف در خصوص توسعه پایدار و نیز اهمیت و ضرورت حفاظت از منابع طبیعی در راستای توسعه پایدار پرداخته می‌شود.