بررسی ماهیت اقتصاد تعاونی از منظر سوسیالیسم، سرمایه‌داری و اسلام
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانش‌پژوه ارشد اقتصاد جامعه المصطفی(ص) العالمیه
چکیده
بعد از اجرای موفق شرکت‌های تعاونی صاحب نظران اقتصاد سرمایه‌داری و سوسیالیستی کوشیده‌اند، تا به نوعی این شرکت‌ها را بخشی از مکتب اقتصادی خویش معرفی کنند. در این نوشتار بررسی خواهیم کرد که ماهیت و اصول اقتصاد تعاونی به کدام یک از نظام‌های اقتصادی نزدیک‌تر است.
شرکت تعاونی سازمانی است از واحدهای اقتصادی که به میل و اراده شخصی افراد تشکیل می‌شود، براساس اصل تساوی و برای تحقق هدف اقتصادی تعیین شده به فعالیت می‌پردازند. ماهیت اقتصاد تعاونی نه سرمایه‌داری است و نه سوسیالیستی، بلکه تشکیلاتی است که از طریق اقداماتی بیطرفانه به هدف‌های مختلف سیستم‌های اقتصادی خدمت می‌نماید. بلکه این شرکت‌ها سازمان‌هایی هستند که با روش‌های خاصی که مبتنی بر اصول تعاون است، اداره می‌شوند. و با شرکت‌های سهامی از بسیاری جهات متفاوت است. نظام اقتصاد تعاونی، اقتصادی ارزشی و اخلاقی است که با مبانی بینشی و ارزشی نظام سرمایه‌داری مباینت دارد. با استفاده از آموزه‌های اسلامی می‌توان مبانی بینشی و ارزشی برای آن تدوین و از آن دفاع کرد.
شرکت تعاونی سازمانی است از واحدهای اقتصادی که به میل و اراده شخصی افراد تشکیل می‌شود، براساس اصل تساوی و برای تحقق هدف اقتصادی تعیین شده به فعالیت می‌پردازند. ماهیت اقتصاد تعاونی نه سرمایه‌داری است و نه سوسیالیستی، بلکه تشکیلاتی است که از طریق اقداماتی بیطرفانه به هدف‌های مختلف سیستم‌های اقتصادی خدمت می‌نماید. بلکه این شرکت‌ها سازمان‌هایی هستند که با روش‌های خاصی که مبتنی بر اصول تعاون است، اداره می‌شوند. و با شرکت‌های سهامی از بسیاری جهات متفاوت است. نظام اقتصاد تعاونی، اقتصادی ارزشی و اخلاقی است که با مبانی بینشی و ارزشی نظام سرمایه‌داری مباینت دارد. با استفاده از آموزه‌های اسلامی می‌توان مبانی بینشی و ارزشی برای آن تدوین و از آن دفاع کرد.
کلیدواژه‌ها
v قرآن‌کریم
1- آریانپور کاشانی، عباس، فرهنگ کامل انگلیسی فارسی، تهران، امیرکبیر، چاپ هفتم، 1375.
2- اتحادیه بین المللی تعاون، گزارش کار سی‌ویکمین کنگره اتحادیه بین المللی تعاون منچستر، ترجمه: معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج دفتر تحقیقات، تهران، انتشارات وزارت تعاون، اول،1377.
3- اسمیت، لوئیس، سیر تکاملی تعاون کشاورزی، تهران، سازمان مرکزی تعاون کشور، چ اول، 1349.
4- بیو، والدن، پیروزی سیاه، ترجمه احمد سیف و کاظم فرهادی، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1376.
5- تفضلی، فریدون، تاریخ عقاید اقتصادی(از افلاطون تادوره معاصر)، تهران، نشر نی، دوم، 1375.
6- جعفر زاده، مسعود، تعاون را بهتر بشناسیم، تهران، پایگان،1386.
7- جعفری، محمدرضا، فرهنگ فشرده انگلیسی- انگلیسی، انگلیسی- فارسی، تهران، تنویر، 1378.
8- داویدویچ، جرج، به سوی دنیای تعاون، چ1، تهران، سازمان مرکزی تعاون کشور، 1347.
9- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چ2، 1377.
10- ژید و ژیست، تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه کریم سنجابی، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران،چ اول، 1370.
11- سلیم، غلامرضا، سیر تحول تعاونی در ایران و جهان، انتشارات دانشگاه پیام نور، چ چهارم، 1374.
12- شارون، جوئل، ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی، ترجمه منوچهرصبوری، تهران، نشرنی، 1379.
13- شهیدی، نظام، و علیزاده، اقدم، اصول مدیریت تعاونی‌ها، تهران، انتشارات لادن، اول، 1378.
14- طالب، مهدی، اصول واندیشه های تعاونی، تهران، دانشگاه تهران، 1379.
15- فروم، اریک، جامعه سالم، ترجمه اکبر تبریزی، تهران انتشارات بهجت، چ چهارم، 1385.
16- کلینی، محمدابن‌یعقوب، اصول‌الکافی، تعلیق علی‌اکبر غفاری، چ5، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363.
17- معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران، امیرکبیر، ، چ1، 1375.
18- نمازی، حیسن، نظام های اقتصادی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ ششم، 1389.
19- وال، تیرل، رشد و توسعه، ترجمه : منوچهر فرهنگ و فرشید مجاور حسینی، تهران سازمان چاپ وانتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اول، 1374.
20- وزارت تعاون، قانون بخش اقتصاد جمهوری اسلامی ایران با اصلاحات، وزارت تعاون، 1377.
21- هلم، فرانس، اقتصاد موسسات تعاونی، ترجمه: سازمان مرکزی تعاون کشور، تهران: سازمان مرکزی تعاون کشور، چ اول، 1349.
22- یوسفی، احمدعلی، نظام اقتصاد علوی، چ1، تهران، انتشارات فرهنگ واندیشه اسلامی، 1386.
v مقالات
1- بانک جهانی، 1995، گزارش توسعه انسانی1995، ترجمه غلام حسین صالح نسب، جهاد، سال 15، ش180و181.
2- سرآبادانی،غلامرضا، تعاون دراسلام. اقتصاد اسلامی، سال چهارم 1383، شماره 14.
3- علیزاده، اکبر اسد، سوسیالیسم، نشریه مبلغان، 1386، شماره 92.
4- فلاحتگر اوشیبی، عبدالله، تعاونی های در بلوک شرق، وبلاگ آموزش مجازی تعاونی.
5- یوسفی احمد علی، بررسی تطبیقی اقتصاد تعاونی با اقتصاد متعارف، اقتصاد اسلامی، سال دهم، ش 37.
6- یوسفی،احمدعلی، ظرفیت آموزه‌های اسلامی در تأسیس بخش‌های اقتصادی،( با تأکید بر اقتصاد بخش تعاونی)، اقتصاد اسلامی، سال یازدهم، شماره 41، بهار 1390.
)