ماهیت توسعه از منظر اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌پژوه ارشد اقتصاد جامعه المصطفی(ص) العالمیه

چکیده

 
توسعه در جهان امروز از اساسی‌ترین موضوعات بین‌المللی و داخلی کشورهاست و هر کشوری در پی یافتن جایگاه خود، در این فرایند عظیم و چند بعدی است تا مشکلات وصول به جامعه پیشرفته و برتر را از سر راه بردارد.
هدف این مقاله بررسی ماهیت توسعه از دیدگاه اسلام است. در این مقاله، مباحث توسعه و ابعاد آن و و یژگی‌های آن، با استفاد از قرآن و احادیث مورد بحث قرار گرفته است. این مقاله به این نتیجه رسیده است که نگرش اسلام به توسعه براین پایه استوار است که خداوند سبحان هستی را آفرید و انسان را در زمین جانشین خود قرار داد، تا طبق روش و شریعت الهی به عمران و آبادانی زمین بپردازد. خداوند متعال هم­چنین انسان را متمایز از سایر مخلوقات آفرید تا او بتواند این وظیفه را انجام دهد. پروردگار هم­چنین، به فضل و کرم خویش تمام امکانات لازم را در انجام این مأموریت، برای وی فراهم کرد. از اینرو، سرنوشت انسان و آینده او در دنیا و آخرت، با توجه به انجام یاعدم انجام این مأموریت رقم می‌خورد و تعیین می­شود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم

    نهج البلاغه

    صحیفه سجادیه

    1. آقا بخشی و دیگران، فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، 1375.
    2. اخترشهر، علی، اسلام و توسعه، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386.
    3. احمدابی یعقوب­ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، تهران: انتشارات علمی وفرهنگی، 1371.
    4. ارمکی، تقی آزاد، ماهنامه فرهنگ توسعه، شماره 17، مقالة سنت، نوگرایی، توسعه، سال 1374.
    5. ازکیا، مصطفی، وغفاری، غلامرضا، جامعه شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان، ششم، 1386.
    6. اسحاقی، حسین، نقش فرهنگ در مقاوم سازی اقتصاد، قم: نشرهاجر، 1393.
    7. اقتداری، علی محمد، توسعه اقتصادی کشورهای درحال توسعه،  انتشارات دانشگاه تهران، سوم، 1348.
    8. العسل، ابراهیم، توسعه در اسلام، ترجمه: عباس عرب، آستان قدس رضوی، 1378.
    9. انوری، حسن، فرهنگ سخن، انتشارات سخن، 1381ش، اول.
    10. پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، تصحیح و تدوین: عبدالرسول پیمانی، انتشارات خاتم الانبیاء، دوم، 1385.
    11. پیروزمند، علیرضا، پرسش­عدالت، نشریه بیرق، آذرماه 1383.
    12. تودارو، مایکل، توسعه اقتصادی درجهان سوم، ترجمه غلام­علی فرجادی، تهران: انتشارات برنامه و بودجه، دوم، 1366.
    13. توسلی، غلامعباس، جامعیت مفهوم توسعه، مجموعه مقالات سمینار جامعه شناسی­توسعه، انتشارات سمت، 1372.
    14. توسلی،غلامعباس، جامعیت مفهوم توسعه و رابطة آن با فرهنگ، فرهنگ وتوسعه، شماره 5، 1371.
    15. حاج فتحعلی­ها، عباس، توسعة تکنولوژی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1372.
    16. جهانیان، ناصر، اصلاح الگوی مصرف از منظر اقتصادی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
    17. جیروند، عبدالله، توسعه اقتصادی(مجموعة عقاید)، تهران: نشرمولوی، 1368.
    18. حریری، محمدیوسف، فرهنگ موضوعی تشریحی علوم اقتصادی، انتشارات اطلاعات، 1388.
    19. حکیمی، محمدرضا، ودیگران، ترجمة الحیاه، مترجم، احمدآرام، قم: دلیل ما، چهارم، 1383.
    20. حکیمی، محمد، معیارهای اقتصادی در تعالیم رضوی(ع)، بنیادپژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، اول، 1370.
    21. حکیمی، محمد، عصرزندگی، دفترنشرفرهنگ اسلامی، نهم، 1385.
    22. خلیلیان­اشکذری، محمدجمال، فرهنگ اسلامی وتوسعه اقتصادی، موسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره)، 1381.
    23. خلیلیان­اشکذری، محمدجمال، شاخص­های توسعه اقتصادی از دیدگاه اسلام، مؤسسه آموزشی  وپژوهشی امام خمینی(ره)، 1384.
    24. دیوید پیرس و دیگران، اقتصاد محیط زیست، ترجمة سیاوش دهقانیان و دیگران، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 1374.
    25. ری شهری، محمدمحمدی، میزان الحکمه، مترجم: حمیدرضا شیخی، انتشارات دارالحدیث، دوم، 1379.
    26. زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی(شهید ثانی) شرح لمعه، بیروت : دارالعلم الاسلامی [بی­تا]
    27. سلمان­پور، محمد جواد، آموزه­های اسلام در جهت توسعه اقتصادی، رواق اندیشه، 1384.
    28. سیف زاده، حسن، نوسازی ودگرگونی سیاسی، تهران، قومس، 1368.
    29. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، قم: اسماعلیان، چاپ دوم، 1392ق.
    30. عباس نژاد، محسن، و همکاران، قرآن و اقتصاد، موسسه انتشاراتی بنیاد پژوهشهای قرآن حوزه و دانشگاه، 1384.
    31. عظیمی، حسین، مدارهای توسعه نیافتگی دراقتصاد ایران، تهران: نشرنی، پنجم، 1383.
    32. عظیمی، حسین، مجله ایران فردا، سال اول، شماره 1.
    33. علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، کتاب حِجر،قم: 1389ق.
    34. علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت: مؤسسه انتشاراتی وفا، چاپ سوم، 1403ق.
    35. فرانتز ناشلر، پند گرفتن از تجربه­ها یا تبلیغ ایدئولوژی­ها، ترجمه محمود شهابی، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 28.
    36. قره باغیان، مرتضی، اقتصاد رشد وتوسعه، تهران: نشرنی، اول، 1370.
    37. کلینی، ابوجعفربن محمد یعقوب، الکافی، طهران: دارالکتب الاسلامیه[بی­تا]
    38. متوسلی، محمود، توسعة اقتصادی، تهران: سمت، 1382. 
    39. مجموعه مقالات دومین همایش اسلام وتوسعه، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه شهید بهشتی، نشرمعارف، اول، 1382.
    40. مجموعه مقالات سمینار فرهنگ وتوسعه، سید رضا امیری تهرانی زاده، معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سال 1371.
    41. محمدی عراقی، محمود، مجموعه مقالات سمینار، جامعه شناسی وتوسعه، تهران: سمت، 1373.
    42. محقق­حلی، جعفربن حسن حلی، شرایع الاسلام، نجف: مطبعته الآداب، 1961م.
    43. مطهری، مرتضی، امدادهای غیبی در زندگی بشر، تهران: انتشارات صدرا، ششم،1372.
    44. معین، محمد، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، بیست وسوم، 1385.
    45. موسایی، میثم، دین، توسعه و فرهنگ، تهران، جامعه شناسان، اول1390.
    46. نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، تهران: دارالمکتب الاسلامیه، 1365.
    47. ورجاوند، پرویز، پیشرفتت وتوسعه بر بنیاد هویت فرهنگی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1368.
    48. هودر، راپرت، جغرافیای توسعه درجهان و ایران، مترجمین، دکتر فضیله خانی وناصر جوادی، تهران: قومس، اول، 1386.