ماهیت فقهی و آثار اقتصادی بازارهای شبکه‌ای

چکیده

این تحقیق در جستجوی یافتن پاسخ مناسب به این سوال است که بازاریابی شبکه‌ای از منظر اقتصاد اسلامی چه آثار و پیامدهای دارد؟ بازاریابی شبکه‌ای یک پدیده نوین اقتصادی  به‌حساب می‌آید، که در نظام اقتصادی مطرح شده و می‌توان به‌عنوان معامله‌ای مستقل مورد بررسی قرارگیرد، پاسخ به‌پرسش بالا براساس این واقیعیت روشن خواهد شد که دانشمندان اقتصادی بر آن تأکید می‌کنند بازاریابی شبکه‌ای به‌دو نوع سالم و ناسالم تقسیم می‌شود، به‌عبارت دیگر بازاریابی شبکه‌ای با فروش مستقیم و بازاریابی شبکه‌ای با فروش غیرمستقیم مطرح است بر اساس تحقیقات به‌دست آمده بازاریابی شبکه‌ای سالم لحاظ فقهی اسلامی فاقد اشکال است که در قالب عقد جعاله، اجاره، بیع قابل تطبیق است و صحیح بودن آن به اثبات رسیده است، ولی بازاریابی شبکه‌ای(ناسالم) با فروش غیرمستقیم ازمنظرفقه اسلامی دارای اشکال و فعالیت اقتصادی در آن حرام است. در این طرح بازاریابی شبکه‌ای ناسالم شائبه‌های چون شانس، ریسک، فریب و عدم تلاش مفید اقتصادی وخروج سرمایه ازکشور وجود دارد. همچنین شبهاتی چون قمار، اکل مال به‌باطل و غرری بودن این‌گونه معاملات مطرح است که اکثری از فقهای معاصر اسلامی حکم به‌حرام بودن این معامله داده است.
سوال اصلی در این نگارش این است که بازاریابی شبکه‌ای از منظر اقتصاد اسلامی چه آثار و پیامدهای دارد؟ و از منظر فقه فریقین( امامیه و اهل سنت) چگونه است؟

کلیدواژه‌ها